İngilizlerin Büyük Orta Doğu Planı ve Arap Lawrence

İngilizlerin Orta Doğu’da Planladıkları Yeni Düzen

Büyük Britanya İmparatorluğu sömürgecilik sistemi sayesinde dünya üzerinde söz sahibi olmaya başlamış ve 19. yüzyılda dünyanın süper gücü haline gelmişti. İngilizlerin sömürgecilik konusundaki en büyük rakiplerinden biri Almanya’ydı. Almanlar yaşadıkları iç karışıklıklardan ötürü sömürgecilik sistemine ayak uyduramamış ve bu konuda diğer Avrupa ülkelerinden geri kalmışlardır. Almanya’nın bu kıskançlığı ve diğer pek çok nedenden ötürü 1. Dünya Savaşı patlak verdi. Savaş’taki İtilaf Devletleri İttifakını İngilizler yönetirken, İttifak Devletlerinin başı ise Almanya’ydı. Osmanlı İmparatorluğu ise yönetimde doğrudan söz sahibi olan İttihat ve Terakki Hükümetinin etkisiyle 1. Dünya Savaşına Almanların yanında katılmaya karar verdi.

Savaş başladıktan bir süre sonra Osmanlılar pek çok cephede düşmanla mücadele etmek zorunda kalmışlardır. Bu açılan cephelerden biri ise Suriye-Filistin cephesidir. Bu cephede Osmanlı İmparatorluğu hem İngilizlerle, hem Fransızlarla, hem Ermenilerle hem de Araplarla mücadele etmiştir. İngilizler bölgede daha kolay hâkimiyet kurabilmek için Araplarla anlaşmış ve onları isyan konusunda teşvik etmişlerdir. Arap isyancılarının lideri Şerif Hüseyin bu teklifi kabul etmiş ve savaştan sonra bölgede bir Arap Krallığı kurmayı hedeflemiştir. İngilizler ve Araplar isyan konusunda anlaşmadan önce İngilizler 1915 yılında Filistin’e büyük bir Yahudi göçünün başlamasına öncülük etmişlerdir.

Bu sayede İngilizler bölgede kendilerine bağlı başka bir ulus oluşturmayı başarmışlardır. Ayrıca bu durum Filistin’deki etnik yapının da değişmesine yol açmıştır. İngilizler benzer bir stratejiyi Arabistan’da da oluşturmuşlar ve Arap Lawrence olarak bilinen Thomas Edward Lawrence adındaki bir İngiliz subayı casusluk faaliyetleri için Arabistan’a göndermişlerdir. Büyük Britanya’nın oluşturmak istediği bu yeni orta doğu düzenine göre Filistin’e Yahudiler yerleşecek ve bölgedeki Müslüman çoğunluk yok edilecekti. Ayrıca Arabistan’da egemenlik sağlayabilmek ve bu coğrafyayı Osmanlı’dan koparabilmek için öncelikle Araplarla anlaşılacak ve sonrasında Araplara verilen sözler tutulmayarak bölgede İngiliz mandası söz sahibi olacaktı. 1.Dünya Savaşını İtilaf Devletlerinin kazanmasının ardından imzalanan anlaşmalarla İngilizlerin bu planları neredeyse tamamen gerçekleşmiş ve orta doğuda yeni bir düzen kurulmuştur.

Bir Cevap Yazın