İsrail, Filistinli militan grup Hamas’la savaş halinde ve grubun cumartesi günkü sürpriz saldırısının iki taraf arasındaki çatışmanın büyük ölçüde tırmandığına işaret etmesinden ve bölgeyi kaosa sürüklemesinden bu yana geçen günlerde 1.200’den fazla insan öldürüldü.
Yıkımın görüntüleri ve videoları İsrail’den yayılırken, pek çok kişi dünyanın en yoğun nüfuslu ve yoksul toprak şeritlerinden biri olan Gazze Şeridi‘nde ortaya çıkan şiddeti de izliyor.
Gazze Şeridi, Akdeniz’de İsrail ve Mısır sınırındaki küçük bir bölgedir. Filistin’in iki bölgesinden biridir. Diğeri ise Doğu Kudüs’ü de kapsayan, Ürdün ve Ölü Deniz ile sınırı olan, İsrail işgali altındaki Batı Şeria’dır.
Gazze, 1918’den 1948’e kadar Birleşik Krallık ve 1948’den 1967’ye kadar Mısır tarafından işgal edilmeden önce Osmanlı İmparatorluğu’nun bir parçasıydı. İsrail’in 1948’de kendi devletini ilan etmesinden yaklaşık 20 yıl sonra, ülke Gazze Şeridi’ni Mısır’dan ve Batı Şeria’yı Ürdün’den ele geçirdi. 1967 savaşında. Filistinliler bu topraklara sahip çıkıyor ve onları gelecekteki bir devletin parçası olarak görüyor.
İsrail, Gazze’yi 38 yıl boyunca kontrol altında tuttu ve bu dönemde 21 Yahudi yerleşim yeri inşa etti. İsrail’in Gazze Şeridi ve Batı Şeria’yı işgal etmesi üzerine Filistin topraklarında ve İsrail’de yaklaşık dört yıldır süren protesto ve ayaklanmalardan oluşan ilk intifada da dahil olmak üzere yıllarca süren gerilim ve şiddet. Dökülen kan, Başbakan Yitzhak Rabin’in 1992’de “Gazze’nin denize batmasını isterim ama bu olmayacak, bir çözüm bulunması gerekiyor” demesine yol açtı .
1993 yılında İsrail ile Filistin Kurtuluş Örgütü arasında Oslo Anlaşmaları olarak bilinen anlaşmalar, “Filistin halkının kendi kaderini tayin hakkının” yerine getirilmesini amaçlıyordu. 1994 yılında Filistinliler Gazze’nin hükümet otoritesi olarak kontrolü ele geçirdiler. Barışa yönelik daha büyük çabaların bir kısmı İsrail’in, Başbakan Ariel Şaron tarafından 2003 yılında önerilen ve Gazze Şeridi’ndeki İsrail yerleşimlerini ortadan kaldıracak tek taraflı bir ayrılma planını hayata geçirmesini içeriyordu.
2005 yılında İsrail, iç ve dış baskılar sonucunda Gazze Şeridi’nin kontrolünden vazgeçti ve 9.000 İsrailli yerleşimciyi ve askeri gücü Gazze’den geri çekti.
Gazze Şeridi Kim Tarafından Yönetiliyor?
Filistin topraklarındaki iki büyük siyasi partiden biri olan Hamas, 90’lı yıllarda Oslo anlaşmalarına aracılık edilirken Filistinli liderlerle çatıştı. Hamas, 2006 seçimlerini kazandıktan sonra Gazze’de iktidara geldi. O tarihten bu yana herhangi bir seçim yapılmadı.
Hamas Neden İsrail’e Şimdi Saldırdı?
İsrail, Gazze Şeridi’nin kontrolünden vazgeçmiş olsa da 2007’den bu yana Gazze’ye kara, hava ve deniz ablukası uyguluyor. Sonuç Filistinliler için zarar verici oldu; Birleşmiş Milletler 2009’da hem İsrail hem de Mısır’dan gelen ablukanın ortadan kalktığını açıkladı . Gazze’de “geçim kaynaklarını yok ediyor” ve kademeli olarak “kalkınmaya” neden oluyor. İsrail, ablukanın Gazze sınırının kontrolünü elinde tutmak, Hamas’ın güçlenmesini engellemek ve İsraillileri Filistin’in roket saldırılarından korumak için yapıldığını savundu.
Abluka, Gazze’nin hâlâ İsrail askeri işgali altında olduğunu düşünen insan hakları grupları ve BM tarafından eleştirildi. BM, ablukanın Filistin topraklarının ekonomisine yaklaşık on yılda yaklaşık 17 milyar dolara mal olduğunu tahmin ediyor. Uluslararası Kızıl Haç Komitesi son yıllarda bir adım daha ileri giderek ablukanın Cenevre Sözleşmelerini ihlal ettiğini söylüyor; İsrailli yetkililer ise bu iddiayı reddetti.