Yeniçeri Ocağı Nasıl Ortadan Kaldırıldı?

 

Yeniçeri Ocağı Nasıl Kaldırıldı? – Vaka-i Hayriye

Osmanlı İmparatorluğu’nun yüzyıllar boyunca en güçlü askerî teşkilatlarından biri olan Yeniçeri Ocağı, 1826 yılında kökten kaldırıldı. Bu olay, tarihe “Vaka-i Hayriye” yani “Hayırlı Olay” olarak geçti. Peki, Osmanlı gibi köklü bir devlette bu kadar etkili bir yapı nasıl sona erdi? İşte sürecin arka planı ve etkileri…

Yeniçeri Ocağı Neydi?

Yeniçeri Ocağı, Osmanlı ordusunun kapıkulu sınıfına bağlı, disiplinli ve profesyonel bir askerî birlikti. 14. yüzyılda I. Murad döneminde kuruldu ve uzun süre Osmanlı’nın genişlemesinde büyük rol oynadı. Ancak zamanla bozulmaya başladı.
Yeniçeriler askerlikten uzaklaşıp esnaflık, ticaret ve siyasete yöneldiler. Devletin alacağı hemen her karara karşı çıkar hale geldiler.

Ocağın Bozulması ve Direnişler

17. yüzyıldan itibaren Osmanlı yönetimleri, modernleşme adına çeşitli reformlar yapmaya çalıştı. Ancak her reform girişimi, özellikle askerî düzenlemeler, Yeniçeriler tarafından isyanla karşılandı.
    Özellikle III. Selim’in kurduğu Nizam-ı Cedid ordusu, Yeniçerilerin tepkisini çekti ve padişah tahttan indirildi. Bu olay, yenilik isteyen padişahlar için bir uyarı niteliğindeydi.

II. Mahmud’un Kararlılığı

II. Mahmud, bu duruma son vermek isteyen kararlı bir hükümdardı. Önce ordu dışındaki alanlarda ıslahatlar yaparak gücünü sağlamlaştırdı. Ardından sessizce yeni bir askerî yapı kurdu: Asakir-i Mansure-i Muhammediye.

Vaka-i Hayriye: Hayırlı Olay

1826 yılında, Yeniçeriler yine bir reform girişimine karşı ayaklandı. Ancak bu kez II. Mahmud, beklenmedik bir hamle yaptı.
Topkapı Sarayı’ndan çıkarılan toplar, yeni askerî birliklerle birlikte Yeniçeri Kışlası’na yöneltildi. Kısa sürede kışla ateşe verildi ve isyan bastırıldı. Hayatta kalanlar sürgün edildi veya idam edildi.

Bu olay, “Vaka-i Hayriye” olarak anıldı çünkü devlet açısından yeni bir dönemin başlangıcıydı.

Sonuçları

• Yeniçeri Ocağı tamamen lağvedildi.
• Yerine modern tarzda eğitim alacak yeni bir ordu kuruldu.
• Osmanlı, askerî anlamda Batı’ya daha yakın bir model benimsemeye başladı.
• Ancak uzun vadede ordu-devlet dengesi bir daha tam olarak sağlanamadı.

Sonuç

Yeniçeri Ocağı’nın kaldırılması, Osmanlı tarihinde büyük bir kırılma noktasıydı. Devlet, geçmişten koparak modernleşme yoluna adım attı. Ancak bu adım, sadece askerî değil, siyasi ve toplumsal birçok değişimi de beraberinde getirdi.